Rekabet Şurası Başkanı Birol Küle Trendyol’un rekabet ihlallerine devam etmesi halinde günlük para cezasıyla karşı Travesti karşıya kalabileceklerini söyledi
Sabah Gazetesi yazarı Dilek Güngör Trendyol’a verilen 61 3 milyon liralık rekabet cezasıyla ilgili Küle ile yaptığı röportajı kaleme aldı
Rekabet Kurulu Başkanı Birol Küle Yükümlülüklere uyulmaması Antalya Travesti durumunda günlük nisbi para cezaları da gündeme gelebilecek Taahütlere uyulmadığı vakit teşebbüslere her gün için bir evvelki yılın cirosunun onbinde 5’i kadar idari para cezası verilebiliyor Münasebetiyle para cezası verdik Bursa Travesti bitti demiyoruz sürecin takipçisiyiz dedi
İşte Güngör’ün yazısı
Trendyol’a idari para cezası uygulanması büyük yankı uyandırdı Münasebetleriniz nelerdi
Trendyol hakkında yürütülen soruşturma türlü şikâyetler üzerine başlatıldı Lakin yerinde incelemelerden elde edilen bulgular ile soruşturmanın konusu genişledi Trendyol’un ağır reklam harcamaları yaparak kendisi kadar reklam harcaması yapamayan rakiplerini güç durumda bıraktığı platformda faaliyet gösteren satıcıların rakip platformlarda da faaliyet gösterebilmesini engellendiği güçlü pozisyonuna dayanarak sitesinde eser satanlara haksız kontrat koşulları dayattığı kullandığı algoritmalarla Trendyol markalı eserleri kullanıcı önüne daha çok çıkaracak formda müdahale ettiği tekrar pazaryerinde satış yapan üçüncü taraf satıcıların datalarını kullanarak faaliyetine haksız olarak avantaj sağladığı konuları incelendi Yaklaşık iki yıl süren bir incelemeden bahsediyoruz Süreçte bizde soru işareti bırakan birtakım rekabet aykırısı telaşları pazardaki rekabeti daha süratli tesis edebilmek rekabet dinamiğine direkt nüfuz edebilmek ismine Trendyol’un bize taahhüt ettiği birtakım kalemleri tahlile kavuşturduk Bununla birlikte algoritmaya müdahale ederek ve pazaryerinde satış yapan üçüncü taraf satıcıların datalarını kullanarak kendi faaliyetine haksız olarak avantaj sağladığı kanıtlarla ispatlandığından ve bu davranışın pazardaki tesirleri ortaya konulduğundan Trendyol’un hâkim durumunu berbata kullanması sebebiyle yaklaşık 61 milyon idari para cezası uygulandı Para cezasına ek olarak kapsamlı bir önlem paketine hükmedildi
Bazı argümanları taahhütle neticelendirdik dediniz nedir bunlar
2020’de kanunumuzla yapılan değişikle birlikte şuramız teşebbüsler talep ederse ve bu talep uygun görülürse taahhüt süreci yürütülmesine karar verebiliyor Böylelikle teşebbüslere sebep olduğu rekabet sıkıntılarını süratli ve somut bir biçimde çöz elini taşın altına koy diyebiliyoruz Teşebbüsler de kimi yapısal davranışlar düzenekler getireceğini taahhüt ederek bir projeksiyon sunuyor ve bu projeksiyon yararlı bulunursa çabucak uygulamaya koyuyor Yararlı olup olmayacağı konusunda takdir yetkisi Rekabet Konseyi’nin Bunun için çok ayrıntılı tahliller yapılıyor dal paydaşlarının görüşleri alınıyor Trendyol da soruşturma sürecinde bu türlü bir tekniğe başvurmak istedi ve sebep olduğu telaşları giderebilmek hedefiyle kimi taahhütler sundu Bu taahhütlerden bir kısmı kabul edildi bir kısmı ise reddedildi Reddedilen kısımlar için soruşturma süreci devam etti ve sürecin sonunda idari para cezası uygulandı
Kabul edilen taahhütler neydi
Trendyol rakiplerini sıkıntı durumda bırakan ve çok yüksek seyreden reklam harcamalarına belli bir üst hudut getirdi pazaryerinde faaliyet gösteren satıcılarla akdedilecek mukavelelerde münhasırlık kararına yer verilmeyeceğini ayrıyeten satıcı paneli üzerinden tüm satıcıların satış yapabilecekleri kanalları serbestçe seçebilecekleri ve satıcıların satış kanallarına ait olarak rastgele bir sınırlama getirilmediği hakkında açıkça bilgilendirileceğini taahhüt etti Satıcıların erişebildiği arayüzler finansal durum göstergeleri satıcı ihtar ve puanlama sistemleri termin müddetleri üzere çeşitli bahislerde iyileştirmeler yaptı
Verilen ceza kamuoyunda düşük algılandı O denli mi hakikaten
Hâkim durumu berbata kullanarak 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal ettiği tespit edilen şirkete caydırıcılığı sağlamak üzere geliriyle orantılı idari para cezası uygulanıyor Cezai yaptırımlar kullandığımız tek prosedür değil Trendyol’a algoritma ve kodlama aracılığıyla yapılan müdahalelerden kaçınması ve pazaryeri faaliyeti kapsamında elde ettiği bilgileri kendisine ilişkin özel markalı eserler için kullanamamasına yönelik önlemler de getirildi Trendyol’a getirilen kelam konusu yükümlülüklere uyulmaması durumunda günlük nisbi para cezalarının da gündeme gelebileceğini vurgulamakta yarar var Bu da önemli bir müeyyide Taahütlere uyulmadığı vakit teşebbüslere her gün için bir evvelki yılın cirosunun onbinde 5’i kadar idari para cezası verilebiliyor Para cezası verdik bitti demiyoruz sürecin takipçisiyiz
FATURAYI RAKİBE KESMİYORUZ
Peki bundan sonra Trendyol’un pazardaki hâkimiyeti son mu bulacak Kararı nasıl anlamalıyız
Trendyol’un Hepsiburada N11 Amazon Çiçeksepeti EpttAvm üzere rakiplerini geride bırakarak 2020’da hâkim duruma ulaştığı tespit edildi 4054 sayılı Kanun kapsamında bir teşebbüsün hâkim durumda olması rekabet hukuku bakımından tek başına bir ihlal teşkil etmiyor Lakin mevcut soruşturmada da olduğu üzere Trendyol’un bu pozisyonunu çeşitli aksiyonlarıyla makus kullanması 4054 sayılı Kanun kapsamında yasaklanmakta Temel hedefimiz adil ve yarışılabilir rekabet ortamını sağlayarak pazarda faal rekabeti tesis etmek Yoksa pazarda başarısız olan teşebbüsleri oyunda tutmak onları desteklemek aktif ve verimli omayan kendini yenileyemeyen teşebbüslerin başarısızlıklarının faturasını rakiplerine kesmek üzere bir yaklaşımımız yok olamaz da Biz adil ve yarışılabilir bir rekabet ortamını tesis etmekten sorumluyuz Top oyunda Uygun olan kazansın ki tüketiciler kazansın
BU BİRİNCİ SORUŞTURMA
Kurulun daha evvel bu cins ihlallere ait kararları var mı
Dijital pazarlarda platform oyuncularının hâkim durumlarını berbata kullanarak kendilerini kayırma hareketlerine Google Shopping Google Mahallî Arama kararlarımızı örnek verilebiliriz Ama Trendyol kararı e pazaryerleri özelinde algoritmalara müdahale ve data transferi yoluyla kendini kayırma davranışının tespit edildiği birinci soruşturma O yüzden büyük kıymet taşıyor
AMAZON ÖRNEĞİNİ VERDİ
Dünyada bu kapsamda yapılan inceleme var mı
Amazon birçok Avrupa ülkesinde hakim durumda Onlar da hem bağımsız satıcıların eserlerini direkt tüketicilere satabilecekleri bir pazaryeri hem de bir perakendeci olarak bağımsız satıcılarla rekabet halinde Hasebiyle satıcıların faaliyetleri hakkında büyük bilgi kümelerine erişebiliyor Avrupa Komitesi 2019’da soruşturma başlattı Aralık 2022’de Amazon’dan bir ekip taahhütler alındı Bunlardan biri de pazaryerindeki bağımsız satıcıların faaliyetleriyle ilgili yahut bunlardan türetilen kamuya açık olmayan bilgileri kullanmamaktı
E TİCARET KANUNU TAMAMLAYICI
Yürürlükte e ticaret kanunu var Rekabet Kurumu’nun rolü ile Ticaret Bakanlığı’nın rolü çakışıyor mu Bu durum oyuncular açısından belirsizlik yaratır mı
4054 sayılı Kanun uyarınca dijital piyasalarda da rekabetin korunması hususu Rekabet Kurumu’na emanet edilmiştir Rekabet Kurumu e pazaryerlerinin de dahil olduğu daha geniş bir perspektiften dijital pazarları inceliyor Lakin ticaret hukuku ve rekabet hukuku ortasındaki bağların düzenlemelerin birbirlerini beslediği ve faal uygulanabilmelerini kolaylaştırdığı unutulmamalı Hasebiyle e ticaret kanunundaki düzenlemelerin bizim uygulamalarımızı tamamlayıcı bir nitelik taşıyacağını düşünüyorum
